HoodDeFi serimiz DeFi uygulamalarını anlamak ve işlem yapmak isteyen kişilere rehber olması amacıyla hazırlanmaktadır. Seri başlangıç seviyesinden ileri seviyeye kadar sistematik şekilde bilgiler içerecektir. Keyifli okumalar!
Serinin ilki olan bu yazıda cevabını bulabileceğiniz sorular:
1- DeFi nedir?
2- Hangi sebeplerle ortaya çıkmıştır?
3- DeFi protokollerinde hangi işlemleri gerçekleştirebiliriz?
4- DeFi protokollerinin avantajları nelerdir?
5- DeFi protokollerinin dezavantajları nelerdir?
DeFi Nedir?
DeFi ‘’Decentralized Finance’’ kelimesinin kısaltmasıdır. Türkçe olarak ifade etmek gerekirse ‘’Merkezi Olmayan Finans’’ şeklinde tanımlayabiliriz. İsminden de anlaşılabileceği üzere herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan finansal ürünler veya hizmetler olarak nitelendirilebilir. Herhangi bir otoriteye bağlı olmadan finansal işlemleri yapabilmeye olanak sağlayan ise ‘’akıllı sözleşmeler’’dir. Akıllı sözleşmeler olası her senaryo ile ilgili gerçekleşecek işlemleri içerisinde barındırır ve bunun sayesinde herhangi bir denetim veya kontrole gerek duyulmadan işlemler gerçekleştirilir.
Hangi Sebeplerle Ortaya Çıkmıştır?
Genel olarak ortaya çıkan her ürün bir problem durumunu çözmek, bir eksikliği gidermek veya mevut sisteme daha iyi bir alternatif oluşturma amacıyla ortaya çıkmıştır. DeFi’ın ortaya çıkış sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz.
- Küresel krizler sonrası görülen merkezi finans sistemlerine veya otoritelere duyulan güvensizlik.
- Geleneksel finans sistemine erişimi olmayan veya engellenmiş kişilerin finansal işlemleri yapabilmesi düşüncesi.
- Şahıslardan bağımsız herkes için eşit ve adilce işlem yapabilme ihtiyacı şeklinde çoğaltılabilir.
DeFi Protokollerinde Hangi İşlemleri Gerçekleştirebiliriz?
Bu sorunun cevabı kısaca merkezi bankacılık sisteminde gerçekleştirebileceğiniz, akla gelen her işlemdir. Örnek vermek gerekirse: Takas işlemleri, faiz geliri elde etme, borç alma borç verme, fiat para birimlerine endeksli stabil coinlerle değer saklama, yeild farming, sigorta vb. şeklinde sıralayabiliriz.
DeFi Protokollerinin Avantajları Nelerdir?
DeFi protokollerinin ortaya çıkış sebepleri aslında DeFi’ın avantajlı olduğu yönler olarak karşımıza çıkıyor. Avantajları sıralamamız gerekirse;
- Protokollerin dayandığı akıllı sözleşmeler açık kaynak kodludur ve kodlama bilgisine sahip herkes sözleşmenin her türlü senaryoda nasıl bir çıktı vereceğini görebilir.
- Fonların kontrolü kullanıcının kendisindedir. Aracı bir kuruma güven duymak zorunda kalmazlar.
- Uygulamaların merkeziyetsiz blokzincirler üzerinde yer alması kimlik bilgilerimizle ilgili en ufak bir bilgi bile vermememize gerek olmadan her türlü DeFi aracına erişebilme imkânı tanır.
- Geleneksel finansal sistemlere erişimi olmayan kişilerin de finansal işlemler yapabilmesine imkân tanır.
- Her kullanıcı eşit şartlarda ve adil bir şekilde hizmet alır. Kullanıcıların birbirine üstünlüğü yoktur.
- Genel olarak işlem ücretleri oldukça ucuzdur ve işlemler geleneksel finans araçlarıyla kıyaslandığında kat kat hızlıdır.
- Birçok protokol geleneksel finans ürünlerine kıyasla daha fazla getiri imkânı vadeder.
Sıraladığımız bu avantajlar elbette her protokol için aynı şekilde geçerlidir diyemeyiz. Bazı istisnai durumlar vardır. Bu durumlarla ilgili detayları DeFi serimizin devamında başka yazılarda dile getireceğiz.
DeFi Protokollerinin Dezavantajları Nelerdir?
Peki henüz çok yeni olan DeFi ürünlerinin dezavantajlı ya da riskli durumları yok mu? Yüzlerce yıllık geleneksel ürünlere kıyasla henüz birkaç yıldır kullanılan merkezi olmayan finans ürünlerinin bazı dezavantaj ve riskleri elbette mevcut.
- Sözleşmeler açık kaynak kodlu olsa da genelde kullanıcılar gerekli kodlama bilgisine sahip olmadığı için risk olup olmadığını anlayamazlar ve kodlama becerisine sahip kişilerin incelemelerine güvenmek zorunda kalırlar.
- Her türlü incelemeye rağmen kodların istismar edilme riski vardır ve bu fonlarınızı kaybetmenizle sonuçlanabilir.
- Protokollerin üzerinde çalıştığı ağlar merkeziyetsizliğe daha yakın olsalar da DeFi uygulamaları henüz tam anlamıyla merkeziyetsiz sayılmazlar.
- Bazı durumlarda (art niyet, erişim engeli…) işlem yaptığınız web sitesi ulaşılmaz hale gelebilir ve bu durumda akıllı kontrat üzerinden fonlarınızla ilgili işlem yapmak durumunda kalınabilir. Son kullanıcıların bu konuda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmaması işlem yapmasını olanaksız hale getirebilir.
- Kullandığınız protokolün bağlı olduğu ağın yoğunluğuna bağlı olarak yüksek işlem ücretleriyle karşılaşma olasılığı vardır.
Saydığımız risklerin dışında protokollerde kullanıcılar açısından yeterli bilgiye sahip olunmasını gerektiren birtakım işlemler vardır. Bu işlemler riskler doğru yönetilmediğinde kayıplar oluşturabilir. Örnek vermek gerekirse: slippaj, impermanent loss, apy yanılgısı, sığ likidite… şeklinde sıralayabiliriz. Yine bu riskler serinin devamında başka yazıların konusu olacaktır.
Son Söz
Yazımız içerisinde bahsettiğimiz gibi DeFi henüz çok yeni sayılabilecek bir alandır. Her geçen gün ekosistemlere yeni DeFi ürünleri dahil olmaktadır. Birçok geliştirici protokollerdeki eksiklikleri tamamlama ve alternatif ürünler oluşturma adına çalışmalar yapmaktadır. DeFi doğru anlandığında geleneksel sistemlere oranla çok daha yüksek getiri imkânı sunmaktadır. Bu noktada kullanıcıların yapması gereken sistemin işleyişini ve risklerini oldukça iyi anlamak ve bu sistemin faydalarından yararlanmak olmalıdır. Seri tamamlandığı zaman bir çoğumuzun bu fırsatları daha sağlıklı şekilde değerlendireceği kanaatindeyim.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkür ederiz!
Twitter profilime https://twitter.com/velanorETH linkinden ulaşabilirsiniz.
Hoodies Resmi Kanalları
- Telegram: https://t.me/HoodiesChannel
- Youtube: https://www.youtube.com/c/HoodiesCommunity
- Discord: https://discord.gg/hoodiescommunity
