Sessiz yürüyüş: Scroll ZKP
Bu yazıda sizlere Scroll ağının mimarisinden kısa ve öz şekilde bahsedeceğim. Herkese keyifli okumalar.
‘’Scroll’’ nedir?
Scroll projesi, EVM uyumlu ve Ethereum ana ağını ölçeklendirmek için ZK teknolojisini benimseyen bir ikinci katman(L2) projesidir. Kısaca açıklamam gerekirse böyle.
Diğer türlü açıklayacak olursam günümüzün en büyük sorunlarından birisi veri gizliliği ve güvenliği olarak karşımıza çıkıyor. ZK teknolojisinin önemi Blockchain’ler için burada devreye giriyor. Kısacası Scroll, bu sorunları ele almak için geliştirilen bir teknoloji. Bu teknolojiyi kullanarak Ethereum ana ağında yapılan işlemleri daha düşük maliyetli hale getirmeyi amaçlıyor.
Teknik bakış açısıyla Scroll
Scroll, bir Ethereum rollup olmakla beraber PoW’a dayalı bir ikinci katman(L2) projesi. EVM uyumlu olan bu ağ hem zkRollup hem de Validium’u desteklemek adına en gelişmiş ZKP(Sıfır Bilgi Kanıtı) teknolojisini kullanıyor. Bu sayede en düşük ve en hızlı işlemi sağlayabiliyorlar.
Scroll üzerinde bir işlemin sürecini sıralayacak olursak eğer;
- Akıllı sözleşmeler (Smart contracts)
- Sıfır bilgi kanıtı sistemi (zkProof system)
- Devre dağıtımı (Circuit deployment)
- İkinci katman madencilik mekanizması (Layer-2 mining mechanism)
- zkRollup & Validium
ZK kanıtları (ZK Proof) ve Scroll’un katmanları nedir?
ZK kanıtları, zincir dışında (blok zinciri dışında) işlemleri işleyen ve ana zincire sadece kriptografik bir ispat gönderen bir yöntemdir. Bu ispatlar, işlemlerin doğruluğunu ve ana zincirin durumunu güncellediğini kanıtlar. Scroll, ZK kanıtlarını kullanarak, işlem verilerini küçültür ve böylece ana zincirde daha fazla işlem yapılmasına olanak tanır.
İşlemler, ana zincirdeki kullanıcılar tarafından görünmez çünkü sadece kriptografik kanıtlar ana zincire gönderilir. Bu da kullanıcıların özel verilerinin güvende olmasını sağlar.
Scroll’un üç temel katmanı bulunmakta;
- Scroll Node: L2'de blokların işleme alınıp Ethereum Mainnet’e yollandığı katmandır. Şimdilik merkezi bir yapısı var, zamanla merkeziyetsizleşecek.
- Roller Network: Kanıtların üretildiği yapıdır. Zincir üzerindeki işlemlerin doğruluğunun sağlandığı katmandır.
- Rollup and Bridge Contracts: Yürütme işlemleri için verilerin sağlandığı ve kanıtların Scroll üzerinde doğrulandığı katmandır.
Scroll Neyi Farklı Yapıyor?
Scroll, daha verimli bir hiyerarşik (potansiyel olarak yinelemeli) sıfır bilgi kanıt sistemi ve yeni bir Katman-2 madencilik mekanizması kullanır. Ölçeklenebilirlik sorunu giderilir; madenciler aynı zamanda kanıt üretimi için çok daha güçlü hesaplama kapasitesi sağlayabilir.
Arbitrum ve Optimistik VM(Virtual Machine) gibi diğer Rollup çözümleri, genel VM’yi desteklemek için fraud(hile) kanıtlarını kullanır. Kullanıcılar DApp’leri daha kolay bir şekilde Katman-2'lerine taşıyabilirler. Bununla birlikte, güvenlik garantileri bir zorluk modelinden geçiyor (Optimistik Rollup) ve bu sebeple daha uzun onay süresine ihtiyaçları var.
Scroll’un farkı burada devreye giriyor, zkRollup olarak güçlü bir güvenlik garantisi ve daha kısa bir onay süresi ile çözüm üretiyor.
Scroll ağının çok tekniğine girmeden kısaca özetlediğimizde mimarisi bu şekilde tasarlanmıştır. Başlangıçta diğer L2'ler gibi Scroll’da şu an merkezi yapıda fakat merkeziyetsizleşme adımları mainnet süreciyle birlikte planlanıyor.
Bu yazımızında sonuna geldik. Okuyan herkese teşekkürler. Sağlıcakla kalın^^
Hoodies Resmi Kanalları
- Telegram: https://t.me/HoodiesChannel
- Twitter : https://twitter.com/HoodiesCT
- Youtube: https://www.youtube.com/c/HoodiesCommunity
- Discord: https://discord.gg/hoodiescommunity
- Spotify: https://open.spotify.com/show/5RxuoJxXK9YtHMLQ9w9R60?si=71cae00db87d4625
- Twitch: https://www.twitch.tv/hoodiescommunity
Sorumluluk Reddi: Kripto para birimleri spekülatiftir, karmaşıktır ve önemli riskler içerir, oldukça değişkendirler ve ikincil faaliyetlere karşı hassastırlar. Performans tahmin edilemez ve geçmiş performans gelecekteki performansın garantisi değildir. Bu bilgilere güvenmeden önce kendi koşullarınızı düşünün ve kendi tavsiyenizi alın. Ayrıca herhangi bir ürün veya hizmetin yapısını (yasal statüsü ve ilgili düzenleyici gereklilikler dahil) doğrulamalı ve herhangi bir karar vermeden önce ilgili düzenleyicilerin web sitelerine danışmalısınız.
