İlk yazımızda DeFi’ın getirdiği birçok yenilikten bahsettik. Olumlu yanlarının yanı sıra olumsuz yanlarını da ifade ettik. Peki bu olumsuz yanlarla ilgili ne gibi çalışmalar yapıldı/yapılıyor? DeFi’ın geleceğinde bizi neler bekliyor? Bu yazımızda birlikte bu soruların cevaplarına bakacağız. Keyifli okumalar!
Daha önce ifade ettiğim gibi birçok yenilik bir sorunu çözmeye yönelik ortaya çıkmıştır. DeFi uygulamalarındaki bazı problemler de bizi DeFi’ın geleceğine götürecek yeniliklere kapı aralamıştır. Problemlerin bazılarına birlikte bakalım.
1- Likidite
DeFi ürünlerinin ortaya çıktıktan sonra karşılaştığı en büyük problemlerden biri likidite sıkıntısı yaşamak oldu. Oluşturulan poollarda yeterli likiditenin olmaması kullanıcıların zarara uğramasına sebep oluyordu ve kullanıcıların platformdan uzaklaşmalarına sebep oluyordu. Bu sorun, uygulama geliştiricileri teşvik mekanizmaları üretmeye itti. Bu mekanizmalar sayesinde ilk zamanlarda likidite problemi çözülmüş gibi gözüküyordu. Fakat genelde verilen teşvikler platformların tokenize olduktan sonra kendi tokenlerini vermesi üzerine kurgulandığı için, teşviğe ayırılan token miktarı azaldıktan veya bittikten sonra likidite probleminin tekrar baş göstermesi problemi ortaya çıktı.
Problemler devam ettiği için çözüm arayışları eklenen likiditenin tamamen kilitli kalması yerine bunların kullanılabileceği alanlar yaratmak yönünde devam etti. Mevcut sistemlerde eklediğimiz token çifti karşılığı verilen lp tokenleri de borç vererek faiz geliri elde etme gibi olanaklar var.
Peki DeFi’ın geleceğinde bu probleme çözüm olarak bizleri neler bekliyor? Amaç kullanıcıyı olabildiğince sistemin içinde aktif tutmak olduğu için kilitlenen likiditeden olabildiğince daha fazla yararlanmak amacıyla çalışmalar mevcut. Örneğin elimize geçen LP tokenleri teminat göstererek kredi almak, Lp tokenleri karşılığında destekleyen farklı protokollerin rezerv tokenlerini indirimli almak şeklinde örnekler çoğaltılabilir.
Özetle DeFi ın geleceğinde likidite problemleri çözülecekse yatırımcıların sermayelerini daha güzel şekilde değerlendirebilecekleri, daha fazla kar sağlayabilecekleri sistemler getirmeleri gerekecek. Bu da bizler için yeni fırsat kapıları anlamına gelecektir.
2- Ölçeklenebilirlik
Yatırımcıların DeFi ürünlerini kullanmaların ilk amacı kar sağlamak. Bildiğiniz üzere DeFi ürünlerinin büyük çoğunluğu Ethereum ağı üzerinde. DeFi’ın ilk yıllarında ise ağ üzerinde işlem yapmak oldukça maliyetliydi. Örnek vermek gerekirse bir tek işlem için 70–80$ civarı işlem ücreti ödemek gerekiyordu. Yüksek işlem ücretleri de fonu nispeten küçük olup DeFi araçlarında yatırımcı olmak isteyen kişileri işlem yapmaktan alıkoyuyordu.
Yazıyı yazdığım sıralarda farklı ağlardaki DeFi araçlarının popüler olmaya başlaması ve Ethereum ağı özelinde de ölçeklenebilirlik adına ciddi çalışmaların yapılması işlem ücretlerini oldukça makul seviyeye indirmiştir. Ayrıca işlem hızları anlamında da oldukça iyileştirmeler yapıldığını belirtmeliyim. Gelecekte bu ücretlerin daha da düşeceği öngörüldüğü için küçük yatırımcı diye tabir edebileceğimiz kitlelerin DeFi araçlarını daha aktif kullanabileceğini düşünüyorum.
3- Sigorta
DeFi’ın riskli noktalarından birisi de güvenlik konusudur. Günümüzde platformlar akıllı sözleşmelerini üçüncü taraf platformlar tarafından detaylı şekilde denetletiyor olsa da hala akıllı sözleşme istismarlarıyla karşı karşıya kalıyoruz. Bu istismarlar da çoğunlukla kullanıcıların fonlarını büyük oranda ya da tamamen kaybetme ile sonuçlanıyor.
Platformlar likidite problemi yaşamak istemiyorlarsa bu konuda makul çözümler üretmek zorundalar. O halde DeFi’ın geleceğinde bizleri likidite havuzlarında oluşacak kalıcı kayıp sigortasından tutun akıllı sözleşme istismarından doğacak fon kayıplarını karşılamaya kadar uzanacak bir dizi sigorta faaliyetleri bekliyor olabilir.
4- UI/UX
Diğer maddeler kadar olmasa da bir platformu kullanırken bize yaşattığı deneyim bizleri tekrar kullanım için teşvik edecektir. Sonuç itibariyle kimse sürekli sorun yaşadığı bir platformu sürekli kullanmak istemez. Bundan dolayı gelecekte bizleri çok daha güzel site arayüzleri ve konforlu kullanıcı deneyimleri bekliyor demek yanlış olmayacaktır.
5- DAO’lar
Yazının likidite kısmında teşvik amacıyla basılan platform tokenlerinden bahsettik. Bu tokenler teşvik dışında sahiplerinin platformla ilgili verilecek kararlarda söz sahibi olması gibi işlevler kazandı. Bu da merkeziyetsizlik adına atılmış büyük bir adım diyebiliriz. Akıllı sözleşmelerin hiçbir şekilde değiştirilememesinin getirdiği bir takım problemleri topluluk kararıyla değiştirilebilen sözleşmeler haline getirerek çözen platformlar oldu.
Gelecekte doğrudan demokrasiye benzetebileceğimiz bu sistem DeFi’a daha fazla katkı sağlayacak şekilde evrilebilir.
Özetle; DeFi ortaya çıktığı günden bugüne çok yol kat etmiş olsa da geldiğimiz noktada hala aşılması gereken problemler olduğu aşikar. Bu problemlerin çözülmesiyle birlikte, kullanıcıların keyifle kullandığı ve güzel gelirler elde ettiği günlerin gelmesini heyecanla beklediğimi ifade etmek istiyorum.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkür ederiz!
Twitter profilime https://twitter.com/velanorETH linkinden ulaşabilirsiniz.
Hoodies Resmi Kanalları
- Telegram: https://t.me/HoodiesChannel
- Youtube: https://www.youtube.com/c/HoodiesCommunity
- Discord: https://discord.gg/hoodiescommunity
